W tym roku obchodzimy 231 rocznicę uchwalenia Ustawy Rządowej, czyli Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Była drugą, po korsykańskiej, ustawą zasadniczą wprowadzoną w nowożytnej Europie, a trzecią na świecie, zaraz po amerykańskiej. W październiku 1788 roku zwołano Sejm Czteroletni, który po niespełna trzech latach obrad podpisał fundamentalne źródło prawa, które obowiązywało w Rzeczypospolitej.
Konstytucja jest najwyższym aktem prawnym obowiązującym w Polsce. Obecnie składa się z preambuły i 13 rozdziałów, które obejmują 243 artykuły. Jej nazwa pochodzi z języka łacińskiego: „constituo”, co znaczy regulować, ustanawiać, urządzać. Jednym z autorów jej pierwowzoru był Król Polski Stanisław August Poniatowski. Ustawa Rządowa zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną i ograniczyła demokrację szlachecką. Wcześniej forma rządów oparta była na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej. Zniosła m.in. zasadę liberum veto, odebrano głos w sprawach państwa gołocie, czyli szlachcie nieposiadającej ziemi. Wprowadziła częściowe zrównanie praw mieszczan i szlachty oraz ujęła pod ochronę prostych chłopów, aby nie nadużywano pańszczyzny. Przyjęcie w Polsce konstytucji spowodowało wrogie nastawienie Imperium Rosyjskiego oraz opozycję republikanów. Ówczesna Rosja od 1768 roku była gwarantem nienaruszalności ustroju Rzeczypospolitej Polskiej i jej protektorem. W potyczce w obronie Ustawy Rządowej Polska została zdradzona przez sojusznika z Prus – Fryderyka Wilhelma II i ostatecznie pokonana przez armię Carycy Katarzyny Wielkiej, która została wsparta przez targowiczan. Konfederacja Targowicka była spiskiem niektórych polskich magnatów przeciwnych zmianie ustroju w Polsce. 24 lipca 1792 roku praktycznie przestała obowiązywać, a Król Stanisław Poniatowski przystał do Konfederacji Targowickiej. Konstytucja przestała być obowiązującym aktem prawnym 23 listopada 1793 roku. Sejm grodzieński uznał wówczas Sejm Czteroletni za niebyły i uchylił wszystkie ustanowione przez niego akty prawne. Gdy utraciliśmy niepodległość w 1795 roku Konstytucja 3 maja, była sukcesywnie przypominana przez 123 lata zniewolenia Narodu Polskiego.
Pomimo rozbiorów, wojen i innych działań, które miały zgnieść lub unicestwić Naród Polski, pamięć o Konstytucji 3 maja nie zgasła. Była jasnym płomieniem, który rozpalał ognisko wolności. Podtrzymywał dążenia Ojców Rzeczypospolitej Polskiej do niepodległości i sprawiedliwego, równego społeczeństwa. Jest zwieńczeniem trudów, z którymi od setek lat borykał się nasz kraj. Święto Konstytucji 3 maja jest jednym z najważniejszych wydarzeń narodowych i patriotycznych w Rzeczypospolitej Polskiej.
