1 września 1939 roku atakiem wojsk III Rzeszy na Polskę rozpoczął się największy konflikt zbrojny w historii – II wojna światowa. Działania wojenne ogarnęły niemal całą Europę, wschodnią i południowo – wschodnią Azję, Afrykę północną, część Bliskiego Wschodu i oceany, a także  Amerykę Północną, a nawet Arktykę. Poza większością państw europejskich i ich koloniami w wojnie brały udział także państwa Ameryki Północnej i Południowej oraz Azji. Według różnych szacunków wojna pochłonęła od 50 do 78 milionów istnień. W tym roku 1 września obchodzimy 83-rocznicę wybuchu II wojny światowej.

1 września 1939 r. o godz. 4:45 wojska Rzeszy Niemieckiej rozpoczęły realizację planu Fall Weiss. Pod tym kryptonimem krył się atak na Polskę na froncie o długości 1600 km. Symbolem oporu pierwszego dnia wojny stała się składnica wojskowa na Westerplatte, której polska załoga broniła przez tydzień. Dowódcy Rzeszy Niemieckiej zastosowali w tej kampanii nieznaną wcześniej taktykę wojny błyskawicznej (tzw. Blitzkrieg). Ze względu na przewagę liczebną i technologiczną wojsk Rzeszy Niemieckiej polskie oddziały zmuszone były wycofać się w głąb kraju już w pierwszych dniach wojny. Jednak dzięki wysiłkom polskich żołnierzy założenia czasowe planu Fall Weiss nie zostały w pełni zrealizowane.

Jednostki Wojska Polskiego stawiały zacięty opór najeźdźcy. Największym starciem kampanii była bitwa nad Bzurą, która trwała aż do 22 września. Mimo że zakończyła się klęską, zmusiła Rzeszę Niemiecką do zmiany planu działań i opóźniła kapitulację Warszawy, która nastąpiła 28 września 1939 r. Ostatnie polskie oddziały złożyły broń 6 października 1939 r., jednak niektóre jednostki wojska kontynuowały opór i prowadziły działania przeciwko najeźdźcy. Przykładem jest Oddział Wydzielony Wojska Polskiego pod dowództwem majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, istniejący aż do połowy 1940 r.

17 września 1939 r. Polskę zaatakował drugi z sąsiadów – Związek Sowiecki.  W momencie ataku wojsk sowieckich władze Polski dalej przebywały na terytorium kraju, a oddziały wojskowe nadal toczyły walki z Rzeszą Niemiecką. Konieczność stawienia zbrojnego oporu na wschodniej granicy dodatkowo osłabiła Wojsko Polskie i przypieczętowała klęskę w wojnie obronnej 1939 r.

Zarówno Rzesza Niemiecka, jak i Związek Sowiecki nie miały na celu jedynie podboju terytorialnego Polski, ale realizowały unicestwienie jej warstw inteligenckich i stopniowe wyniszczanie narodu polskiego.

W wyniku bombardowań Rzeszy Niemieckiej już w pierwszych godzinach wojny zginęło wielu cywilów. Rzesza Niemiecka konsekwentnie realizowała też plan wymordowania polskiej inteligencji w ramach tzw. Intelligenzaktion oraz w ramach akcji AB (Außerordentliche Befriedungsaktion). Na ziemiach polskich okupanci rozpoczęli masową eksterminację zamieszkującej je ludności, trwającą do zakończenia II wojny światowej w 1945 r. Rzesza Niemiecka realizowała też program masowej zagłady ludności żydowskiej. Inaczej niż w okupowanych państwach Europy Zachodniej, na terenach okupowanej Polski za pomoc Żydom groziła kara śmierci.

Na terenie Związku Sowieckiego Polacy masowo trafiali do więzień oraz byli deportowani. W łagrach zmuszani byli do niewolniczej pracy, przy głodowych racjach żywnościowych, tragicznych warunkach życia i higieny oraz nieustannym narażeniu na niebezpieczeństwo ze strony więźniów kryminalnych.

Przegrana wojna obronna Polski 1939 r. nie zakończyła oporu w kraju i za granicą. W kraju powstały struktury największego w okupowanej Europie państwa podziemnego z własnymi siłami zbrojnymi, parlamentem, sądownictwem i tajną edukacją. Wojsko Polskie odrodziło się też we Francji i Wielkiej Brytanii, biorąc udział w walkach na wszystkich europejskich i afrykańskich frontach. Po ataku Rzeszy Niemieckiej na ZSRS 22 czerwca 1941 r. i podpisaniu układu Sikorski-Majski, utworzono Polskie Siły Zbrojne w ZSRS. Polacy przyczynili się w znaczący sposób do zwycięstwa Aliantów i zakończenia II wojny światowej.  Niestety rok 1945 nie przyniósł Polsce wolności. Po ustaleniach konferencji w Jałcie Europa została podzielona. Użyte przez Churchilla w Fulton sformułowanie „żelazna kurtyna” określało powojenny podział Europy i zniewolenie Polski oraz innych krajów, które znalazły się w sowieckiej strefie wpływów. Polska odzyskała pełną suwerenność dopiero po 1989 r.