W niedzielę, 30 maja br. przedstawiciel ZW NSZZ Policjantów woj. małopolskiego kol. Krzysztof Jurkowski złożył wieniec w Szkole Policji w Katowicach pod tablicą upamiętniającą pierwszy zjazd delegatów jednostek MO z 12 garnizonów Polski południowej i zachodniej. W owym czasie reprezentanci zażądali powołania Związku Zawodowego Milicji Obywatelskiej, zreformowania MO i resortu spraw wewnętrznych, gwarancji praworządności i rozwiązywania konfliktów społecznych metodami dialogu społecznego. W tym roku, 1 czerwca przypada 40 rocznica sztandarowego spotkania związkowych emisariuszy.
W maju tego roku przypada 40 rocznica ruchu reformatorsko-związkowego funkcjonariuszy MO. Uchwała podjęta 20.05.1981 r. przez zebranie przedstawicieli katowickich jednostek MO zgromadzonych w V Komisariacie MO w Katowicach-Szopienicach, rozesłana resortową siecią dalekopisową, zainicjowała działania organizacyjne w jednostkach MO różnego szczebla na terenie 40 ówczesnych garnizonów. Ruch ten był wyrazem protestu części funkcjonariuszy przeciwko systemowemu naruszaniu praworządności, nieodpowiedniemu funkcjonowaniu organów ścigania, pogarszaniu się warunków służby a przede wszystkim był wyrazem obawy, że przeciwko społeczeństwu zostanie użyta siła. Milicyjni związkowcy chcieli odzyskać podmiotowość funkcjonariuszy w stosunkach służbowych, domagali się reformy organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, w tym uproszczenia procedury karnej, odpolitycznienia resortu spraw wewnętrznych i likwidacji ingerencji aparatu partyjnego oraz zagwarantowania praw i wolności obywatelskich. Nie chcieli być argumentem władzy w rozwiązywaniu konfliktów społeczno-politycznych. Ruch został stłumiony na skutek represji zastosowanych przez władze resortu, organizatorów zwolniono ze służby, pozostałych zmuszano do podpisywania oświadczeń o zaprzestaniu działalności związkowej. Aż do stanu wojennego, korzystając z pomocy NSZZ „Solidarność”, działał Ogólnopolski Komitet Założycielski Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, a Sąd Wojewódzki w Warszawie procedował wniosek o zarejestrowanie milicyjnego związku. W stanie wojennym internowano 25 związkowców – byłych już funkcjonariuszy. Niektórzy z nich, po zwolnieniu z obozów, włączyli się do solidarnościowych struktur opozycyjnych, w tym wydawnictw podziemnych. Milicyjni weterani wzięli udział w procesie transformacji ustrojowej, uczestnicząc w lutym 1989 r. w jednym z podzespołów Okrągłego Stołu, w czerwcu działając w komitetach wyborczych kandydatów solidarnościowych, a następnie w Komitetach Obywatelskich i odradzających się Komisjach Zakładowych NSZZ „Solidarność”. Jako pierwsi z milicyjnego środowiska zwrócili się do Okrągłego Stołu o reformy resortu i milicji, zainicjowali powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy MO, a następnie Policjantów, doprowadzając do jego zarejestrowania. Przypominamy ruch reformatorsko-związkowy funkcjonariuszy MO z 1981 r., bo choć w ówczesnych warunkach ustrojowych jego cele nie mogły być zrealizowane i miał tylko znaczenie symboliczne, to jednak zapoczątkowana przez nich idea została zrealizowana w ustawie o Policji z 1989 r., a wartości, o które walczyli 40 lat temu, nadal są ważne i aktualne.
Działacze milicyjnego ruchu reformatorsko-związkowego w 1981 r.:
Wiktor J. Mikusiński, Benedykt Marczak, Andrzej Siennicki, Ireneusz Zubrzycki – Warszawa
Krzysztof Durek, Leszek Posyniak – Kraków
Zdzisław Łakomski – Szczecin
